ای کبک خوش خرام، کجا می روی؟ بایستً!
غرّه مشو که گربه ی عابد نماز کرد
در مورد این بیت معروف حافظ سه گربه ی عابد مزوّر مورد اتهام هستند:
فرض اول گربه ی عماد فقیه: و آن گربه ای بوده که هرگاه عماد نماز می خوانده ، به وی اقتدا می کرده است.(عماد فقیه او را اینطورتربیت کرده بوده)
فرض دوم گربه ی کلیله و دمنه: و آن گربه ای است در داستان «گربه ی متعبد و کبک انجیر». که گربه ای است عابد و زاهد، روزها روزه می گیرد و شب ها نماز می خواند. هرگز خونی نریزد و حیوانی را اذیت نکند و افطارش بر آب و گیاه مقصور می باشد.(روانشاد مجتبی مینوی بر این باور است که گربه ی متهم در شعر حافظ همین گربه ی کلیله و دمنه است و لاغیر)
فرض سوم گربه ی عبید زاکانی : که همان گربه ی معروف در داستان معروف موش و گربه عبید است. دکتر خانلری بیشتر از همه ظنّش به گربه ی عبید می برد و عقیده دارد که عبید آن را نماد شخصیت «امیر مبارزالدین» خلق کرده وحافظ هم در مورد امیر مبارزالدین همین گونه قضاوت را داشته است. دکتر خانلری اضافه می کند که عبید در بیتی دیگر هم به کنایه و تصریح این گربه را به مبارزالدین نزدیک می کند:
ناگهان گربه جست بر موشان
چون «مبارز» به روز میدانا
338 total views, 4 views today