نگارگری قهوه خانه‌ای، اثر استاد فتح‌اله قولرآقاسی
پیرایه یغمایی** در شرحی بر نقاشی «سیزده به در زمان قدیم» اثر فتح الله قولر آقاسی می نویسد: «نقاشی بالا افراد یک خانواده را نشان می دهد که به “سیزده به در” رفته اند. از تجهیزاتی که در تصویر است، در می یابیم که “سیزده به در” در آن زمان ها با شادمانی بسیار برگزار می شده، چنان که دو ساز زن در طرف راست تابلو به نواختن تار و دف (سازهای سنتی) ]کمانچه و تنبک درست است[ مشغولند و آشپزباشی هم در کار پختن کباب است. روی سفره شراب و تنگ دوغ و ماست و سبزی در ظرف های معمول آن زمان دیده می شود و هم چنان که پیداست قاشق و چنگال و پیشدستی های مخصوصی برای افراد وجود ندارد (چرا که معمول آن زمان نبوده و افراد همه از قاب بزرگی که وسط سفره می گذاشتند، و با دست غذا می خوردند. در نگاره فقط چند (چمچمه) قاشق های چوبی بزرگ مرسوم آن زمان دیده می شود.
از قداره کشی دو مرد مشخص می شود که یکی از تفریحات مردان شوخی هایی از این دست بوده است، چرا که ظاهرا ً به نظر نمی رسد جنگ و نزاعی در کار باشد چون تشویشی در صورت هیچ یک از افراد دیده نمی شود. برخلاف نظر بعضی ها که اعتقاد دارند دو مرد در حال نزاع هستند، نگاره بسیار آرام است و من اثری از خشم و دعوا در آن ندیدم ، شما چطور؟»
**با سپاس از بانو پیرایه یغمایی و تارنمای گالری خیال و عصر نو.
875 total views, 2 views today